Leerkrachten

Aandachtspunten en tips voor leerkrachten van hooggevoelige kinderen

Zoals bij informatie al gezegd wordt is het vanzelfsprekend dat ieder kind binnen het onderwijs benaderd wordt op een individuele wijze en kan leren op een manier die voor hem of haar het beste werkt. Hoogsensitieve kinderen vormen daarbij geen uitzondering. Bovendien is het belangrijk eigenschappen van leerlingen niet te stigmatiseren en dus geen uitzonderingen te maken wanneer dat niet nodig is.

Hooggevoeligheid is een aangeboren karaktertrek, die bij onderkenning door de leerkracht en het kind geen problemen hoeft op te leveren, maar wel aandacht vraagt. Wanneer leerkrachten bewuster met deze groep kinderen om gaan, kan voor die kinderen een beter pedagogisch klimaat ontstaan binnen de school.

Er hoeven geen grote aanpassingen gedaan te worden om hooggevoelige kinderen een fijne schooltijd te bezorgen. Het belangrijkste is het signaleren van knelpunten door de leerkrachten, bewustwording van het feit dat sommige kinderen een gevoeliger afgestemd systeem bezitten dan andere kinderen. Veel problemen kunnen voorkomen worden door eens kritisch te kijken naar eigen handelen en indeling van het schoolwerk en schoolruimten. Kinderen kunnen zelf zeer gericht informatie geven, wat voor hen nodig is om goed/beter te functioneren. Neem het kind serieus want dit wordt nog te vaak te weinig gedaan wordt door de leerkrachten.

Kinderen kunnen heel goed in staat om aan te geven wat zij nodig hebben op school. Wat vooral belangrijk is dat zij zich veilig voelen in de klas en bij de leerkracht, rustig hun werk kunnen doen en duidelijkheid hebben over de taken die van hen verwacht worden. Kinderen kunnen zelf aan te geven op welke punten verbeteringen voor hen mogelijk zijn, waar ze zelf iets aan kunnen doen en waar de school iets aan zou kunnen veranderen, zodat het voor hen prettiger wordt op school.

Aandachtspunten en tips:

  • Bereid kinderen heel goed voor op wat komen gaat
    Dit is vooral belangrijk in de leeftijd tot 7 jaar (omdat fantasie en werkelijkheid hier nog niet duidelijk gescheiden zijn).
    Doe dit als het moment er al bijna is, niet heel ver van tevoren, want dan hebben ze de neiging om teveel vooraf te bedenken en er vast in te komen zitten. Bespreek opmerkingen waar ze mee komen en al over hebben nagedacht, dat helpt ze een stap vooruit te maken.
  • Leer de kinderen relativeren
    Dat doe je door hun opmerkingen serieus te nemen en samen naar oplossingen te zoeken. Soms wordt gezegd dat deze kinderen emotioneel achterlopen. Dit is niet zo, ze kunnen alleen uit de veelheid van emoties geen keuze maken, het overspoelt ze. Als leerkracht kun je deze kinderen helpen door te onderzoeken wat de hulpvraag is, achter het gedrag.
    Als een kind veel gevoel van een ander overneemt, kun je dit benoemen, jij voelt dat zo en raakt er soms van in de war. Als een kind bijvoorbeeld veel van een ander kind aanvoelt en zich dat aantrekt kun je dit met het kind bespreken door het gevoel van het kind serieus te nemen, maar wel te benoemen dat het niet zijn probleem is, maar het probleem van het andere kind.
  • Overzichtelijke taakkaart
    Beter een saaie eenvoudige taakkaart die overzicht geeft, dan een taakkaart met veel informatie en illustraties.
  • Inrichting van het klaslokaal
    Hooggevoelige kinderen kunnen ook last hebben van de drukke inrichting van het klaslokaal. Vooral als er overal wel wat te zien is.
    Houd hier rekening mee. Zet een hooggevoelig kind niet vooraan of midden in de klas, het kind zal veel achterom kijken, om niets te hoeven missen van wat achter hem gebeurd.Wanneer je het kind aan de rand van een groep plaatst, kan het alles overzien.
  • Visueel-ruimtelijk ingesteld
    Veel hooggevoelige kinderen zijn visueel-ruimtelijk ingesteld, dit betekent dat lesstof die vooral auditief aangeboden wordt, slechter opgepikt wordt. Hier kan een leerkracht rekening mee houden door een woord visueel te ondersteunen met een plaatje. Vandaar dat veel HSK’s als beelddenkers het in het Nederlandse onderwijs wat moeilijker hebben. Een beelddenker ziet een boom, niet het woordje en associeert in beleving en gevoel. De leerkracht zal het kind al snel een dromer noemen. Dit kind zal vooral vanuit de rechterhersenhelft gestuurd worden.
    Bekijk eens het idee achter : “Ik leer anders”
    Bij instructie is het dan ook van belang dat HSK’s heel gerichte instructie ontvangen: Benoem wat je wil en hoe je het wil. Bijvoorbeeld: loop naar de schuur en pak daar de zandbakspullen.
  • Stuctuur en duidelijkheid
    Bied het kind duidelijkheid en structuur.
  • Houd het stressniveau laag
    De stress die veel hooggevoelige kinderen ervaren, is iets dat meer aandacht mag krijgen binnen het onderwijs. We leven in een enerverende tijd, waarin veel in beweging is. Hooggevoelige kinderen hebben daar meer last van, dan de wat minder gevoelige kinderen. Een leerkracht kan ook in de groep veel doen, om het stressniveau laag te houden. Je kunt dan denken aan:

    • Kinderen een moment voor zichzelf geven om rustig iets te kunnen doen voor zichzelf, zonder dat een prestatie verlangd wordt.
    • Lees voor of vertel een verhaal.
    • Besteed echt aandacht aan de creatieve vakken.
    • Zorg voor energizers en braingym-oefeningen.
    • Ontspannende momenten waarbij je kunt denken aanmeditaties, visualisaties, yoga of zelfs massage in de klas. Kijk voor leuke suggesties op Visualisaties en Meditaties en Yoga
  • Werkboeken voor hooggevoelige kinderen
    Waarbij kinderen meer leren over hun HSP en handvatten krijgen om hier beter mee om te gaan.
  • Leerproblemen die kunnen voorkomen bij hooggevoelige kinderen
    HSP’ers en dus ook hooggevoelige kinderen gebruiken de rechter hersenhelft veelal meer. Deze hersenhelft heeft met intuïtie, gevoelsmatig handelen, associatie en ruimtelijk inzicht te maken.
    Als een hooggevoelig kind meer gebruik maakt van de rechter hersenhelft kan het moeilijkheden krijgen op school. Vooral wanneer het de linker hersenhelft moeilijk kan inschakelen. Bij het leerproces in onze maatschappij wordt vooral de linker hersenhelft aangesproken.
    Bij kinderen ontwikkelt de linker hersenhelft zich wat later. Bij hsp’ers vaak nog later. In de eerste groepen kan dit problemen geven op school.
    Dyslexie, rekenproblemen en andere leerproblemen komen vaak voor bij hsp kinderen die de linker hersenhelft later of minder ontwikkelen.
    De andere kant komt ook voor. Doordat er meer verbindingen zijn tussen de linker- en de rechter hersenhelft kunnen deze hersenhelften ook gemakkelijker samenwerken.
    De kinderen kunnen hierdoor erg snel over inzicht hebben in de problematiek en kunnen snel verbanden leggen/zien over bepaalde situaties en dingen. Ze zijn gauw verveeld en kunnen hoogbegaafd zijn.

 

Wil je een uitgebreid onderzoek lezen over kinderen met HSP op de basisschool?
Lees dan het onderzoek van Elly Bos-Vlugt juni 2008.

Tips die je kunt doen als er sprake is van overprikkeling vind je door hier te klikken.